Bạn đang xem: Vai trò của sông hương
Sông Hương, một vẻ đẹp nhưng không một vùng đất nào bao gồm được. Vẻ trầm mặc, trong xanh, thơ mộng ấy đã đi được sâu vào lòng người, vào thơ ca, nhạc họa trường đoản cú bao đời nay. Một cái sông đẹp, sôi nổi với các ghềnh thác đầu nguồn, quyến rũ quàng lấy tp như một dải lụa, hài hoà tuyệt diệu với vạn vật thiên nhiên xinh đẹp và khối hệ thống thành quách, cung điện, lăng tẩm, đền chùa; với hàng trăm ngàn điệu hò, điệu lý; với đầy đủ ngày hội vật, hội đua trải, đua ghe; với miếng vườn và con tín đồ xứ Huế, là nguồn cảm xúc vô tận của bạn nghệ sĩ, nóng bỏng sự say mê của tương đối nhiều khách phương xa. Ko những là một trong dòng sông lịch sử, sông mùi hương còn là không gian văn hoá làm nẩy sinh những loại hình nghệ thuật, đều hội hè đình đám, là không khí của thi ca, nhạc hoạ, được coi là dòng chảy để văn hoá Huế luân lưu không ngừng.
Sông hương là phù hợp lưu của nhì nguồn Hữu Trạch cùng Tả Trạch, chảy qua vùng đá hoa cương cuồn cuộn ghềnh thác, đổ dốc từ chiều cao 900 mét đầu mối cung cấp Hữu Trạch, 600 mét đầu mối cung cấp Tả Trạch, thừa 55 ghềnh thác của mối cung cấp hữu, 14 ghềnh thác của nguồn tả, chảy qua không ít vùng địa chất, uốn mình theo núi đồi chập chồng của Trường tô để chạm mặt nhau ở ngã cha Bàng Lãng, dịu dàng đi vào thành phố, đúng theo lưu với sông người tình ở Ngã ba Sình cùng dồn nước về phá Tam Giang, đổ ra cửa đại dương Thuận An.
Sông hương thơm đẹp tại phần nó gần gụi với fan dân xứ Huế. Loại duyên đằm thắm, mẫu tình mặn nhưng mà ấy ăn sâu vào tiềm thức của con fan nơi đây. Sông Hương rất đẹp từ nguồn, dòng chảy êm đềm uốn quanh thân núi rừng, đồi cây, đi qua các địa danh như Hòn Chén, Nguyệt Biều, Thiên Mụ…
Sông Hương, một mẫu sông đẹp, một mẫu văn hoá đậm đà truyền thống cuội nguồn của Huế cũng đã thành lập và đang chảy mãi mang lại tận mai sau, tan vô tận trong tim hồn những thế hệ.
Sông Hương sôi nổi với hầu như ghềnh thác đầu nguồn, mềm mịn quàng lấy tp như một dải lụa, hài hoà xuất xắc diệu với vạn vật thiên nhiên xinh đẹp nhất và khối hệ thống thành quách, cung điện, lăng tẩm, thường chùa; với hàng nghìn điệu hò, điệu lý; với rất nhiều ngày hội vật, hội đua trải, đua ghe; với mảnh vườn với con fan xứ Huế, là nguồn cảm hứng vô tận của bạn nghệ sĩ, thú vị sự say mê của đa số khách phương xa. Không những là một trong những dòng sông định kỳ sử, sông hương còn là không khí văn hoá có tác dụng nẩy sinh những loại hình nghệ thuật, các hội hè đình đám, là không gian của thi ca, nhạc hoạ, thuộc dòng chảy nhằm văn hoá Huế luân lưu không ngừng.
Có lẽ ngay lập tức từ bắt đầu của lịch sử, khi những chiếc thuyền độc mộc chậm trễ trôi trên chiếc sông cổ xưa, hồ hết câu hò mênh mông sông nước cũng đã ra đời, làm cho sản sinh các điệu mái nhì, mái đẩy domain authority diết của Huế sau này. Âm điệu đặc trưng đó cũng ngấm đượm trong số những làn điệu lý Huế, ca Huế, âm nhạc truyền thống lịch sử cung đình Huế cùng còn lan mãi mang lại tận những bài bác nhạc Huế bây giờ.
Bằng một giai điệu mượt mà, trầm bổng, lừ đừ và khoan thai, điệu hò mái nhị xứ Huế bao giờ cũng ngân nga vang vọng, nhằm rồi chùng xuống, lắng dần dần với mọi lời từ bỏ tình man mác, trải nỗi bi thiết dài theo sông nước:
Núi Ngự Bình mơ màng trăng gió
Niềm vai trung phong sự ai thấu rõ mang lại mình
Đoái quan sát sông hương thơm nước tung thanh thanh
Sông bao nhiêu nước, dạ em đam mê tình bấy nhiêu
Biến thể của hò mái nhì, hò mái đẩy ko ngân nga sâu lắng nhưng khoẻ khoắn hơn, cấp tốc hơn. Câu hò như muốn cống hiến giúp thuyền chở nặng nề vượt qua hầu hết quãng sông rộng, phần nhiều dải đầm phá mênh mông. Cơ mà như một định mệnh gắn liền với dòng sông, hò mái đẩy của Huế cũng vẫn domain authority diết buồn:
Thiếp nhớ con trai tấm phên hư, nõn nà lạt đứt
Chàng lưu giữ thiếp lúc đắng nước, nghẹn cơm
Ba trăng là mấy mươi hôm
Mai phái nam vắng trước, chiều nồm quạnh vắng sau
Cung bậc trầm lắng, mênh mông sông nước, gây xốn xang lòng người của những điệu hò xứ Huế lại với đậm âm hưởng xa xôi bí ẩn của vùng đất Ô Lý 1 thời để tạo nên loại ngũ cung Huế- “ngũ cung khá nam giọng ai”- trữ tình, sâu lắng. Từ phần nhiều điệu hò domain authority diết trên sông, lối hát giao duyên từ tình Huế- lý Huế- đã thành lập và hoạt động bên mẫu sông yên ả, với đậm lốt ấn các ngữ âm, ngữ điệu rất Huế.
Canh một tha thẩn vào ra
Chờ trăng, trăng xế, hóng hoa, hoa tàn
Canh nhị thắp ngọn đèn loan
Chờ bạn quân tử thở than đôi lời
Canh tía sương nhuộm cành mai
Bóng trăng em tưởng bóng ai mơ màng
Canh bốn xích cửa ngõ then vàng
Một bản thân vò võ đêm trăng xế lần
Canh năm mê mẩn tâm thần
Đêm tàn, trăng lụn, rạng đông lên rồi.
Lý năm canh, lý hoài nam, lý hoài xuân, lý phái mạnh xang, lý vọng phu, lý đoản xuân, lý tương tư, lý hành vân, lý trách ai, lý giao duyên, lý tè khúc, lý ngựa chiến ô, lý mười thương, ...những điệu lý Huế vừa với theo dư âm những câu hát giao duyên không còn xa lạ của miền bắc, vừạ chào đón vô thức âm thanh sầu não trong chiếc nhạc Chămpa đã thường xuyên sinh sôi, nẩy nở, làm nhiều chủng loại thêm phần đông điệu lý muôn color muôn vẻ của phương Nam.
Và cho một ngày loại sông Hương chuyển mình, rộn ràng tấp nập với gần như đoàn thuyền ngự của vua chúa, điệu đà với số đông tà áo dài bổi hổi hương phấn của tởm thành, gần như điệu lý Huế lại một lần tiếp nữa được các nho sĩ, quan lại lại say mê nghệ thuật trau chuốt nâng niu, lời ca ngày càng thêm mựợt mà, tao nhã, đường nét giai điệu càng ngày uyển chuyển, luyến láy điệu nghệ hơn.
Từ đó, một hệ thống ca nhạc tất cả tính chưng học và cung đình là ca Huế sẽ ra đời. Cho dù vẫn mang âm hưởng đậm đà của không ít điệu hò, điệu lý, mà lại thang âm và điệu thức của ca Huế vẫn được nâng cấp và phạt triển đa dạng mẫu mã với khối hệ thống những điệu Nam, điệu Bắc, tương đối dựng, khá ai; hệ thống nhạc núm tam tấu: tranh- nhị- nguyệt, tứ tuyệt: tranh- tỳ- nhị- nguyệt, ngũ tuyệt: tranh- tỳ- nhị- nguyệt- tam, lục tuyệt: tranh- tỳ- nhị- nguyệt- tam- bầu, đính thêm với sáo, kèn, tuy nhiên loan, sanh tiền, trống, tam âm, ... Nhiều dạng, yên cầu một lối chơi điệu nghệ, luôn phải tuân hành những niêm quy định nghiêm ngặt về khúc thức, giai điệu cùng cung bậc.
Ra đời gắn sát với cung điện, dinh tủ ngào ngạt trầm hương, ca Huế đang trở thành một bề ngoài âm nhạc thính phòng quý phái của vùng đất đế đô. Và rồi từ phần nhiều bến nước ghê thành, trên chiếc sông lững thững thơ mộng, ca Huế lại bước xuống rất nhiều khoang thuyền để cùng với phần đa tao nhân mặc khách đi dạo lên đầy đủ cung đàn, lời ca làm cho say đắm lòng người.
Hàng chục bài bản ca Huế: Cổ bản, Lộng điệp, Đoản xuân, giữ thủy, Phẩm tiết, Nguyên tiêu, hồ nước Quảng, Liên hoàn, Bình bán, Tây mai, Kim tiền, Xuân phong, Long hổ, Tẩu mã, phái nam ai, phái mạnh bình, phái mạnh xuân, Hành vân, Phú lục, Tứ đại cảnh, .... đã từ từ lược dồn phần lời, tham gia cùng với những bài Đăng bầy cung, Đảo ngũ cung, Ngũ đối thượng- hạ, Long ngâm, Phụng vũ, Xàng xê, Bông man, Cung nam... Hình thành khối hệ thống lễ nhạc cung đình Huế với những dàn khí nhạc được tổ chức đầy tính bài bản như Đại nhạc, Nhã nhạc, Huyền nhạc, ... Với mọi nghi thức trình tấu long trọng trong những dịp tế lễ, yến tiệc, hội triều. Lễ nhạc cung đình Huế không những xuất hiện trong cung điện, lăng miếu, đền rồng đài,... Ngoại giả réo rắt trên các đội ngự thuyền của triều đình ngang dọc bên trên sông Hương.
Không chỉ là không khí làm sản sinh cùng nuôi dưỡng nghệ thuật và thẩm mỹ diễn xướng truyền thống, sông hương thơm còn là không khí lễ hội rất dị của xứ Huế.
Từ thọ lắm rồi, Dương Văn An trong Ô Châu Cận Lục, viết thời điểm giữa thế kỷ XVI đã có lần mô tả xứ Thuận Hoá là “xuân quý phái mở hội đua bơi, luạ là chen chúc”, dến nay người dân xứ Huế, duy nhất là dân cư sống dọc hai bờ sông Hương vẫn còn say mê liên hoan tiệc tùng đua ghe, đua trải. Không giống với đua thuyền truyền thống ở nhiều nơi, thuyền đua thường triệu tập ở điểm xuất hành và tranh nhau bơi lội về điểm đích, đua thuyền nghỉ ngơi Huế- cả đua ghe với đua trải- các đặt nhà tinh chỉnh ở tức thì trung trọng điểm với hầu hết nghi thức long trọng, tất cả trống lệnh, cờ ngũ hành, đôi khi còn tồn tại cả dàn nhạc chén bát âm trống kèn rộn ràng để thúc giục các tay đua. Ghe đua phải khởi đầu từ “vè rốn” bơi lội lên “vè thượng”, tranh về “vè hạ”, liên tiếp “3 vòng 6 tráo” cùng lộn xung quanh “vè rốn” để vào bến khẳng định vị trí của mình. Mỗi đợt “lộn vè” là một đợt tranh chấp căng thẳng, fan bơi phải tốt bọc vè, biết xử lý ranh mãnh trong va chạm, tranh chấp. Tương truyền trên đây là hiệ tượng tập luyện để thuỷ binh gan dạ, gan góc trong kungfu của chúa Nguyễn, vua Nguyễn một thời. Đua thuyền sinh hoạt Huế là 1 dấu ấn của văn hoá và lịch sử hào hùng trên sông nước của vùng tởm sư.
Hàng năm sông hương thơm còn rộn lên với lễ hội điện Hòn Chén vào tháng Ba, tháng Bảy âm lịch. Đây là thời gian thiện phái nam tín đàn bà thờ cúng Thánh chủng loại Thiên Y A Na, vị thiếu phụ thần mẹ Xứ Sở của Chămpa đã có Việt hoá, kết những chiếc thuyền “bằng”, xây cất các hình thức thờ phụng Thánh Mẫu, với cờ lễ, khăn áo hầu với điệu hát chầu văn theo sông hương thơm để đến điện Hòn Chén, ngôi điện rất linh nằm sát một vực sâu mặt dòng sông Hương, từng được vua Đồng Khánh ban sắc tứ là điện Huệ phái mạnh (ân huệ trời Nam). Mỗi dịp nghỉ lễ hội hội là phần nhiều ngày sông hương thơm rợp bóng những cái bằng, rộn ràng tấp nập với nhịp phách nhộn nhịp của múa hát Chầu văn, nhất là cơ hội tháng Bảy, liên hoan tiệc tùng còn tổ chức triển khai trọng thể lễ rước long kiệu, nhan sắc phong của vua và những đồ trường đoản cú khí về đình làng Hải cát trên hầu như đoàn thuyền rực rỡ, trang nghiêm, rộn rã với các cuộc hầu đồng, hát chầu văn và rất nhiều bộ trang phục đầy dung nhan màu hội hè.
Ở cuối loại sông Hương, tại làng Thai Dương, từ xa xưa, vào ngày 23 mon Chạp hàng năm lễ tế thai Dương thần thanh nữ đã từng là một trong quốc lễ được tổ chức long trọng với lễ tục rửa ráy tượng bên trên tảng đá thiêng, cảnh báo về vị bạn nữ thần cùng với cuộc tình bi thảm, cuộc tình giữa hai đồng đội ruột không còn nhận biết nhau sau gần như tháng ngày lưu giữ lạc. Với 3 năm một lần, liên hoan tiệc tùng cầu ngư trường đoản cú mồng Mười mang lại Mười hai tháng Giêng lại diễn ra với các lễ nghi tế tự, đua thuyền sĩ- nông- công- thương, diễn trò bủa lưới bắt cá, cầu mưa thuận gió hoà, thuyền đầy tôm cá của ngư gia vùng ven biển.
Cũng mọi ngày xuân, mồng Mười tháng Giêng, ngay ở bến nước ngã ba sông Hương, sông Bồ, vào ngày chánh tế ngài khai canh, tiệc tùng, lễ hội vật võ truyền thống làng Sình lại diễn ra hấp dẫn, dựng lại một bề ngoài thi đấu đồ dùng võ để tuyển binh của vùng đất đế tởm một thời.
Và ngay tại đụng Hến, vùng đất “tả phù” phía trái kinh thành, khu vực sản sinh món cơm hến khác biệt của xứ Huế, sản phẩm năm vào ngày 26 mon Sáu âm lịch lại ra mắt lễ hội rước hến của làng động Soi, phường Giang Hến nói lại sự khiếu nại làng thắng kiện, được vua có thể chấp nhận được đi đãi hến khắp các vùng sông nước. Liên hoan tiệc tùng rước hến với những chiếc thuyền trang trí long trọng, thiết kế án thờ, chiêng trống, phường nhạc chén bát âm toả về hai hướng - đầu nguồn cuối nguồn nhằm tế thần sông và trở về quê hương thờ, rước thần khai canh về đình hiệp tế. Lễ tế gắn liền với hình thức diễn trò múa chèo bên trên cạn, bao gồm tiếng trống, giờ nhạc rộn ràng cùng hoà nhịp.
Cả một vùng sông nước, từ bỏ thượng nguồn đến tận cửa biển, những liên hoan truyền thống luôn nối liền với loại sông. Cùng dọc bờ sông, những liên hoan tiệc tùng diều Huế, lễ tế tổ ngành tuồng, lễ cầu an, xuân tế, thu tế,.... Thường kỳ đã diễn ra, ra đời một lối sống, lối sinh hoạt trọng điểm linh độc đáo và khác biệt mà đặc trưng nhất chắc rằng là lễ phóng đăng đẹp đẹp trên sông mùi hương vào đầy đủ đêm lễ vía, từ từ trở thành tiệc tùng hoa đăng và những trò chơi thả đèn bên trên sông Hương gắn liền với thú nghe ca Huế tối đêm, làm cho một nét rất độc đáo của mẫu sông văn hoá.
Sông hương thơm còn là không khí của thi ca, nhạc họa cùng nhiều loại hình nghệ thuật khác. Với thi ca, có bạn đã ví von tất cả một mẫu thi ca về sông Hương, rằng “dòng sông ấy không khi nào tự tái diễn mình trong cảm hứng của những nghệ sĩ”. Phần đông những bên thơ phệ từng sống sinh sống Huế, từng một vài lần cho Huế đều phải sở hữu những bài thơ tốt viết về sông Hương.
Nguyễn Du, công ty thơ nhiều cảm, từng sống đính thêm bó cùng với Huế một thời, trong một ngày thu tới sẽ thấy mảnh trăng sông hương gợi lên cả mọt sầu muôn thưở
Hương Giang nhất phiến nguyệt
Kim cổ hứa đa sầu
(Thu chí)
Cao Bá Quát, một kẻ sĩ “bất đắc chí” yêu cầu tự giam mình ở chốn đế kinh đã có cái quan sát khác hơn. Cùng với ông, sông hương thơm không chỉ ra với đặc điểm trữ tình, sầu muộn cơ mà ngược lại, sông nhiều năm như kiếm dựng giữa trời xanh, thúc giục vào ông một thái độ phản phòng sau nầy:
Vạn chướng như bôn nhiễu lục điền
Trường giang như kiếm lập thanh thiên
( phát âm quá hương thơm giang)
Vua Thiệu Trị, cũng là 1 trong nhà thơ, cơ mà là đơn vị thơ thiên tử ngự trị trên ngai vàng vàng, mỗi bài xích thơ là một trong những bài “ngự chế”. Tổng kết hầu hết danh win của vùng kinh sư, bên vua đã gồm “Thần kinh nhị thập cảnh”, sông Hương buổi sáng sớm sớm ko những là 1 trong cảnh đẹp mà lại còn là một trong những nhánh mối cung cấp sâu thẳm đảm bảo an toàn kinh thành
Nhất phiến uyên nguyên hộ đế thành
( hương giang đọc phiếm)
Với Hàn khoác Tử, sông hương lại gắn thêm với làng mạc Vĩ, với mọi hàng cau với ngôi vườn xanh mướt thời gian nắng lên, với khi tối xuống, sông Hương trở thành một mẫu sông trăng:
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chỡ trăng về kịp buổi tối nay
( Đây xã Vĩ )
Văn Cao, trong một đêm bọn lạnh trên sông hương thưở nào đã không thể quên hình hình ảnh của một vạt áo xanh tri âm, tri kỷ:
Em cạn lời thôi anh dứt nhạc
Biệt ly song phách ngó bầy tranh
Một đêm bầy lạnh trên sông Huế
Ôi lưu giữ nhung hoài vạt áo xanh
(Một đêm bầy lạnh bên trên sông Huế)
Cũng trên cái sông đó, cùng với trời trong veo, nước trong veo, dẫu vậy Tố Hữu, bé chim đầu bọn của thi ca biện pháp mạng Việt Nam, thưở non sông còn ngập trong đêm dài nô lệ đã xót thương đến thân phận của những cô nàng trên sông:
Tình ơi gián trá là tình
Thuyền em rách rưới nát còn lành được không?
- Răng không cô nàng trên sông
Ngày mai cô đã từ trong tới ngoài
Thơm như hương nhuỵ hoa lài
Sạch như nước suối ban mai giữa rừng
(Tiếng hát sông Hương)
Số phận của dòng sông cũng gắn sát với số trời của định kỳ sử, định mệnh của một vùng văn hoá. Đến một ngày sông hương lại an lành, trở về với nguyên dạng một mẫu sông trong xanh, sạch sẽ bóng quân xâm lược. Sông lại chảy khôn xiết sâu vào lòng bạn như Thu Bồn đã nhận ra:
Con sông cần sử dụng dằng dòng sông không chảy
Sông rã vào lòng đề nghị Huế rất sâu
(Tạm biệt)
Trở về với dáng vẻ muôn đời, như núi Ngự, sông hương thơm vẫn thuộc đi cùng với Huế mà lại nhà thơ tiên cảm Bùi Giáng vẫn khẳng định:
Rằng thưa xứ Huế bây giờ
Ngự Bình vẫn đứng bờ sông Hương
v.v....
Con sông đó đã từ thơ vào với nhạc, với hoạ, với cuộc sống văn hoá muôn vẻ của Huế một bí quyết tự nhiên, dịu nhàng, ko chút gượng gập ép. Bài tình ca đầu tiên về Huế của Nguyễn Văn mến viết từ thời điểm năm 1936, cũng chính là tình khúc hiện đại sớm nhất của Việt Nam, bài xích hát đang gắn ngay lập tức với sông Hương: ”Trên sông Hương”. Tự đó, những bài xích hát về Huế không thoát nổi số đông ám hình ảnh của chiếc sông xanh chở đầy tiếng ca này. Theo lần lượt là “Tiếng sông Hương” của Phạm Đình Chương, “Hương giang còn tôi chờ” của Châu Kỳ, “Nhắn về sông Hương” của Minh Kỳ, “Thành phố kè sông Hương” của Tân Huyền, “Dòng sông ai đã đặt tên” của è cổ Hữu Pháp, “Người sông Hương” của Hồng Đăng, “Dòng sông em đã sở hữu tên” của Phạm Trọng Cầu, “Chiều thu mặt sông Hương” của nuốm Bảo, “Sông Hương” của Xuân Cửu, “Mơ sông Hương” của Hà Chí Hiếu, “Chiều sông Hương” của Vĩnh Phúc, “Có một chiếc sông” của è cổ Hữu Dàng, “Lời ru cái sông” của Lê Phùng, v.v... Và mặc dù không nói tới sông hương trong title thì đa số những tình khúc sẽ hát về Huế là hát về sông Hương:
"Hoàng hôn rơi ngơ ngẩn hàng thuỳ dương. Hững hờ trong nhẵn chiều dòng sông Hương"
(Khúc tình khúc xứ Huế- nai lưng Đại Mỹ)
"Hàng cây soi láng nước Hương, thuyền xa đậu bến Tiêu Tương quyến luyến thay phút say hương dịu buồn"
(Đêm tàn Bến Ngự- Dương Thiệu Tước)
"Ngày mai lênh đênh bên trên sông Hương. Theo gió mơ hồ hồn về đâu sông sâu"
(Gợi niềm mơ ước xưa- Lê Hoàng Long)
"Một chiều long dong bên chiếc Hương giang, tôi gặp mặt một tà áo tím, dịu thấp nhoáng trong nắng vương"
(Tà áo tím- Hoàng Nguyên)
- v.v....
Cả những lúc không cần kể tên dòng sông, không nói đến Huế, tuy nhiên câu ca vẫn nói đến dòng hương giang:
"Tiếng lũ xao xuyến, phím tơ lưu giữ luyến, mấy cung u huyền, mấy cung trìu thích như nước reo mạn thuyền.
Âm cha thoáng rung cánh đào rơi. Nao nao thai sương khói bao phủ quanh trời"
(Thiên thai- Văn Cao).
"Em đi qua chuyến đò, lắng nghe con sông nằm kể, trăng ơi trăng vô cùng tệ, mày đi nhớ giường về"
(Biết đâu nguồn cội- Trịnh Công Sơn)
Con sông nhẹ như thơ, như nhạc cũng đang đi tới tranh, vào ảnh, vào đa số tác phẩm mỹ thuật, nghệ thuật đẹp với đều sắc màu mỹ miều và con đường nét gợi cảm. Cũng vì thế mà tranh vẽ về sông Hương, hình ảnh ghi lại đầy đủ phút giây vô hay của chiếc sông nầy cũng là đầy đủ tác phẩm đắc ý của tương đối nhiều tác giả.
Vẻ đẹp sơn thuỷ lãng mạn của sông hương còn gắn sát hài hoà với gớm thanh, lăng tẩm, đền chùa, với những công trình phong cách thiết kế và gần như mảnh vườn xanh lè của xứ Huế. Ven hai bờ sông Hương, một hàng kinh thành thượng cổ với những toà Nghinh Lương đình, Phu Văn lâu, Thương bạc tình đình và những cửa thành rạm nghiêm, kết nối với những cung điện thấp nháng trên bờ, với khối hệ thống lăng tẩm kiến trúc xinh xắn của các bậc vua chúa, với chùa Linh Mụ, điện Hòn Chén, đồi Vọng Cảnh, đống Long Thọ 1 thời trầm mặc soi bóng xuống loại sông.
Con sông nửa thực nửa mơ nhưng lại đã tạo sự thần thái của Huế. Bao gồm ai kia - hình như là Nguyễn Tuân - đã từng có lần đưa ra một thắc mắc tàn khốc” đưa như Huế không thể sông Hương”. Chỉ “giả như” thôi cơ mà đã làm rúng cồn lòng người. Không cần phải đến lúc cái sông mất đi, chỉ cần những ngày cái sông vẩn đục phi lý thì tự trên rất nhiều trang văn, trang báo đã bàng hoàng lên tiếng thông báo “ Ai cứu giúp lấy dòng sông Hương?” với cả bên trên trang thơ cũng ngậm ngùi:
Thuyền chao chạnh bao ngày sông bệnh
Để rồi lại reo vui
Dòng hương thơm giang chớm mùa xanh lại
Nghe thú vui chan chứa đôi bờ
(Chiều cuối năm- Lê mùi hương Huyền)
Mà trái thật chỉ việc giữ cho mẫu sông trong xanh, sở hữu lên cái sông “một cái lược ngà sáu vài mười nhì nhịp” là sông hương thơm với cầu Trường Tiền duyên dáng sẽ biến chuyển một biểu tượng về Huế, về một vùng văn hoá đậm chất thơ, chất nhạc, hóa học lễ hội.
* cùng Huế dang gửi mình xuất phát từ 1 cố đô thành một tp Festival. Vẫn dáng xưa trầm mặc, vẫn hiền hậu hoà trang nhã, nhưng sẽ không còn phai những nét đẳng cấp và sang trọng của vùng khu đất kinh kỳ văn vật. Đêm đêm, Huế lại thắp lên phần nhiều ngọn nến huyền ảo, thả xuống dòng sông nhằm đèn hoa cùng trôi theo giờ đàn, giờ hát. Đêm đêm cầu Trường chi phí bắc qua cái sông lại tô thêm hồ hết mảng sáng sủa nghệ thuật, tạo thêm cho sông hương một vẻ lấp lánh tân kỳ. Cùng đã bừng lên vào một mùa lễ hội- Festival Huế 2002- sông Hương, với mong Trường Tiền vẫn vươn dậy, trải lên mình lớp lớp các cái chiếu hoa, biến thành một sảnh khấu thẩm mỹ hoành tráng, nâng lấy bước đi của hàng trăm nữ sinh xứ Huế, cùng với vô vàn các chiếc áo lâu năm đầy sắc màu xinh sắn tuôn rã để vinh danh vẻ đẹp truyền thống của thiếu phụ Việt Nam, có tác dụng thăng hoa hình hình ảnh chiếc áo dài khác biệt đã sản sinh từ xứ Huế
Cao điểm trong những lễ hội của Huế còn là một những tối Hoa đăng lung linh thuyền hoa, đèn hoa, pháo hoa... Thắp sáng sủa cả chiếc sông Hương, sáng cả song bờ, tạo ra một Huế lung linh huyền ảo về đêm. Với hàng vạn chiếc đèn hoa thả xuống dòng sông, người Huế mong ước gởi theo đều ước nguyện tốt đẹp, mong chúc vạn sự an lành.
Cùng với cái sông Hương, một chiếc văn hoá đậm đà truyền thống cuội nguồn của Huế cũng đã ra đời và vẫn chảy mãi mang đến tận mai sau, rã vô tận trong thâm tâm hồn các thế hệ.
Sông Hương có một vị trí đặc trưng trong bài toán xây dựng và cải cách và phát triển Huế. Lúc vào trấn thủ xứ Thuận – Quảng, chúa Nguyễn Hoàng bắt gặp một ngọn đồi bé dại nhô lên bên làn nước trong xanh uốn nắn khúc của sông Hương, ráng đất như hình một nhỏ rồng đang xoay đầu nhìn lại. Tín đồ dân địa phương cho biết đây là đồi Hà Khê, tối đêm thông thường sẽ có một bà lão khoác áo đỏ, quần lục xuất hiện thêm trên đồi, nói với mọi người: “Rồi đây sẽ sở hữu được một vị chân chúa mang đến lập chùa để tụ linh khí, làm bền long mạch, cho nước Nam hùng mạnh”. Tin vào lời sấm truyền đó, năm 1601, chúa Nguyễn Hoàng cho gây ra chùa trên đồi, ngoảnh phương diện ra sông Hương khắc tên là chùa Thiên Mụ, xuất hiện thêm sự cai trị của nhà Nguyễn cùng với 9 chúa, 13 vua. Chùa Thiên Mụ bên dòng sông mùi hương cũng đã trở thành một biểu tượng tâm linh của người dân xứ Huế.
Và còn rất có thể kể cho điện Hòn chén bát trên núi Ngọc Trản, đây là nơi thờ tự của Thiên Tiên Thánh giáo, tín ngưỡng sông nước đặc trưng của fan Huế. Thiên Tiên Thánh giáo là tín ngưỡng không kinh khủng cùng hình thức lệ thiết yếu thức. Nghỉ ngơi của tín đồ vật Thiên Tiên Thánh giáo mang ý nghĩa tự phát, từ bỏ túc, trường đoản cú nguyện. Dăm bảy hoặc vài chục con người họp thành “phổ”, cứ mang lại ngày 14, rằm, 30, mùng 1 âm lịch mỗi mon thì những tín đồ gia dụng tới một am miễu nhất định để dâng lễ, thờ cầu, hầu giá. Chúng ta chỉ cữ tránh vài một số loại thực phẩm vì chưng “ăn sợ mắc tội” như thịt chó, giết mổ trâu, người yêu câu, cá chép. Tín ngưỡng này còn có nghi thức khá rất dị là lên đồng.
Dân gian còn giữ truyền rằng điện Hòn chén xưa có tên là Hoàn chén bát với chân thành và ý nghĩa “trả lại chén ngọc” vì chưng vua Minh Mạng trong một lượt lên đây đã đánh rơi một bát ngọc xuống dòng sông Hương, tưởng không biện pháp gì rước lại được thì tự nhiên một bé rùa to bởi chiếc chiếu nổi lên ngậm chén ngọc trả lại đến nhà vua. Và Ngọc Trản, nơi có điện Hòn Chén, cũng là 1 ngọn núi cheo leo mặt bờ vực thẳm – khu vực sâu độc nhất của chiếc sông Hương. Năm 1886, vua Ðồng Khánh cho xây lại điện Hòn chén và đổi tên là Huệ phái nam Ðiện để tỏ lòng biết ơn Thánh mẫu mã Thiên Y A na đã cho mình làm vua. Và vua đã đưa cuộc lễ mỗi năm tại đây vào mặt hàng quốc lễ, tự thừa nhận mình là đệ tử của Thánh Mẫu. Do lễ hội đặc biệt nhất của tín ngưỡng này là liên hoan điện Hòn chén bát được tổ chức trong thời điểm tháng 3 cùng tháng 7 âm lịch (xuân thu nhị kỳ). Vào dịp này, trên sông Hương mở ra hàng chục chiếc bởi nối đua nhau trải nhiều năm xa tít tắp. Bằng là hai loại đò ghép lại cùng với nhau links với nhau bằng những tấm ván lót nằm ngang, tạo nên một mặt phẳng rộng rãi. Trước bằng, fan ta treo biển cả đề tên am, tên phổ, chẳng hạn: Kim Đồng Tiên Nữ, Thiên thai Thuỷ Cảnh, Đài Minh Cảnh, Linh sơn Điện, Linh Dược Điện, Tân Đức Điện, Hoằng Hoá Điện, Sòng tô Vọng Từ… tất cả đều ngược cái Hương để thuộc tới điểm hẹn rất thiêng là năng lượng điện Hòn Chén.
Bên cạnh đó, cơm hến, món ăn nổi tiếng nhất của Huế có khởi nguồn từ tầng lớp dân dã vùng rượu cồn Hến ven sông Hương lúc xưa, gồm thời từng được tiến vua, đổi mới món ăn uống cung đình. Hiện nay nay, món ăn này không những hết sức được ưa chuộng so với cư dân địa phương mà đối với du khách cũng tương đối lạ miệng lúc thưởng thức. Đây cũng chính là món ăn dễ search kiếm khi khác nước ngoài đến thăm Huế.
Sách “Ô châu cận lục” của Dương Văn An đã biểu đạt cồn Hến là “một tảo lao xinh đẹp” trên dòng sông Hương. Vào Dịch lý của kiến trúc kinh thành Huế xa xưa, nơi này được đặt tên là “Tả Thanh Long”. Cơ hội đầu, người dân tại đây sống bởi nghề soi cá, tôm ban đêm. Từ thời điểm cách đó 200 năm, bên dưới thời Gia Long, bởi vì nhà nghèo, ông chồng lại hôm mai đi bắt cá tôm cần một người bọn bà họ Huỳnh đã đề xuất cặm cụi ra kè sông mò bắt hến bằng tay. Mỗi buổi sáng sớm sớm, khi không bắt được tôm cá, nhì vợ ông chồng bà đành nạp năng lượng cơm nguội với hến bắt được từ sớm tinh mơ. Nhà văn Hoàng che Ngọc Tường vẫn miêu rả rất đúng khi cho rằng: “Món cơm nguội với những con hến nhỏ dại lăn tăn làm thấp thỏm người chế biến món ăn, gọi là cơm hến”. Khó có ai hiện nay có thể tưởng tượng ra cảnh nhị vợ ông xã nghèo, không biết lấy gì bỏ vô bụng buổi sớm sớm để làm việc vất vả suốt ngày lại có một món nạp năng lượng thơm ngon đến bởi vậy thì sung sướng, niềm hạnh phúc đến nhường nhịn nào!
Món ăn dân gian này tiếp nối đã vạc tán ra khắp rượu cồn Hến. Với tầng lớp dân nghèo sinh sống Huế bắt đầu làm quen thuộc với món ăn uống mới, mộc mạc này. Gồm cầu thì sẽ sở hữu cung, nghề cào, xúc hến, đãi hến và chế tao hến ra đời. Đến đời Thiệu Trị, con hến đang được bán nhiều làm việc khắp những chợ vùng kinh kì Huế và đổi mới món ăn uống ưa thích của khá nhiều người. Bên dưới thời vua Thành Thái, bà Nguyễn Thị Thẹp đến cào hến tiến vua tại cồn Hến, được vua phong hiệu và lập ra Phường Hến. Món cơm trắng hến cũng rất được đưa vào đến vua thưởng thức. Tự đó, cơm trắng hến hễ Hến đổi mới phẩm thứ cung đình mỗi dịp nghỉ lễ hội Tết. Rất có thể nói, đoạn sông hương thơm chảy qua rượu cồn Hến trong vắt, không nhiều phù sa và chất phèn, đáy sông lại có một lớp bùn sâu tích tụ đề xuất rất tương thích cho chủng loại hến sinh sôi, nảy nở. Bởi vậy, tuy vậy hến bao gồm khắp nơi ở Huế và nhiều địa phương không giống nhưng có lẽ ngon nhất vẫn chính là ở rượu cồn Hến. Bởi vì thế, nhà thơ Tố Hữu đã viết rằng: “Bữa mô mời quý khách hàng vô chơi Huế. đụng Hến buồm giăng ngược Bến Tuần”.
Bên cạnh đó, ngao du trên miền sông nước cũng là một trong thú vui tao nhã của du khách khi đến Huế. Đã từ siêu lâu, thuyền Rồng đã trở thành một nét đặc thù của du ngoạn Huế. Thời công ty Nguyễn, thuyền long là phương tiện đi lại bên trên sông nước chỉ dành cho nhà vua. Mặc dù nhiên, thời buổi này thuyền Rồng đã làm được phục chế một phần và biến một phương tiện lạ mắt đưa đón du khách thăm các danh lam chiến hạ cảnh của Huế như chùa Thiên Mụ, lăng tự Đức, lăng Khải Định, lăng Minh Mạng, năng lượng điện Hòn Chén… Nét rực rỡ của thuyền dragon Huế là khi phi vào không gian truyền thống này du khách sẽ tất cả dịp trải nghiệm ca bầy Huế và đi tìm kiếm cái đẹp nhất của sông nước mùi hương giang đầy thơ mộng. Không những thuyền Rồng mà các phi thuyền khác làm việc Huế cũng đầy nét thơ mộng. Vì đó, trong bài xích thơ “Tiếng hát sông Hương” của Tố Hữu: “Trên chiếc Hương giang. Em buông mái chèo. Trời vào veo. Nước trong veo”. Còn bên văn Hoàng lấp Ngọc Tường trong “Ai đã đặt tên cho mẫu sông?” đã viết: “Dòng sông như tấm lụa, với những cái thuyền xuôi ngược bé dại bé vừa bởi con thoi”.
Và một chiều lãng du mặt dòng mùi hương giang, du khách bất chợt phát hiện một tà áo lâu năm trắng tinh khôi, một làn tóc thề, một giờ dạ thưa “ngọt lịm ai mê say” hẳn không ngoài bâng khuâng, nuối tiếc, nhớ nhung khi xa Huế. Bên thơ Chế Lan Viên từng viết: “Khi ta ở chỉ nên nơi đất ở. Khi ta đi đất hốt nhiên hóa chổ chính giữa hồn”. Câu thơ này chắc rằng hợp độc nhất vô nhị khi nói về Huế, một xứ sở của những o cô gái sinh với đường nét “dịu dàng trộn lẫn trầm tư” được kế thừa từ văn hóa truyền thống từ sông Hương.
Theo Phật giáo thì trái tim bé người y hệt như đoá sen hàm tiếu, lúc Phật tính phát triển bên trong thì đoá sen đang nở. Đây chính là ý nghĩa sâu sắc của bài toán Phật ngồi trên toà sen. Vày đó, chương trình Phật Đản sống Huế cũng ban đầu từ Lễ thắp sáng bảy đoá hoa sen bên trên sông hương thơm tượng trưng mang đến bảy bước tiến thanh tịnh của Đức Phật. Sông hương thơm là vậy, nó là mạch nước tinh khiết làm cho cuộc đời nở hoa.
Xem thêm: Lý Thuyết Về Căn Bậc Hai Là Gì, Định Nghĩa Căn Thức Bậc Hai Là Gì
Hiện nay, sông hương còn ăn điểm xuyết bởi một đoá sen to đùng là quán ăn nổi Sông Hương. Thành lập vào năm 2012, đấy là nhà hàng tuyệt nhất ở Huế toạ lạc trên chiếc sông hương thơm êm đềm, lại nằm sát bên cầu Trường chi phí thơ mộng đề nghị vẻ đẹp mắt của đoá sen lớn tưởng này càng trở nên hài hòa như một bức tranh thủy mặc. Đặc biệt, nếu du khách ngồi tại đây mà nhìn mưa Huế thì thật giỏi vời!
Cũng trong thời gian 2012, tại Trung tâm du ngoạn trải nghiệm “Huế Xưa – Huế Nay”, một cái nón bài bác thơ đẩy đà toạ lạc trên cồn đất bồi thoải mái và tự nhiên bởi cái chảy từ bỏ thượng nguồn sông hương thơm đổ ra biển, lân cận Đập Đá, rượu cồn Hến cũng sẽ được khánh thành. Đến với Trung tâm du lịch trải nghiệm “Huế Xưa – Huế Nay” du khách sẽ tiến hành sống trong không gian văn hóa làng nghề, xem màn trình diễn võ thuật truyền thống cổ truyền triều Nguyễn, trải nghiệm ca Huế cổ, được khuyên bảo tự sản xuất và cảm thụ các món ăn uống dân gian trong kho tàng nghệ thuật nhà hàng ăn uống xứ Huế.