Soạn bài Ôn tập văn học dân gian trang 100 SGK Ngữ văn 10. Câu 1. A. đa số nét trông rất nổi bật trong nghệ thuật diễn tả nhân vật hero của sử thi là gì?
I - NỘI DUNG ÔN TẬP
1. Định nghĩa, đặc trưng cơ phiên bản của văn học dân gian
a. Định nghĩa văn học dân gian: Văn học tập dân gian là hồ hết tác vì chưng nhân dân trí tuệ sáng tạo trong quy trình học tập, sinh hoạt, mang ý nghĩa tập thể, tính truyền miệng, nhằm ship hàng các sinh hoạt niềm tin của tầng lớp dân gian trong làng hội.
Bạn đang xem: Soạn văn 10 trang 100
b. Đặc trưng của văn học dân gian, triệu chứng minh:
- Tính truyền miệng: Là điểm lưu ý nói lên phương tiện đi lại sáng tác, ngôn ngữ nói, khác hẳn với văn học tập viết (sử dụng ngôn ngữ viết).
Các công trình đã học như Sử thi Đăm Săn (dân tộc Ê-đê), truyện thơ Tiễn dặn người yêu (dân tộc Thái), truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thuỷ (dân tộc Kinh), thuộc với các bài ca dao, truyện cười, được chế tác và lưu lại truyền bằng miệng, về sau, các tác phẩm đã làm được ghi chép lại.
- Tính tập thể: Là đặc trưng trên phương diện người sáng tác học dân gian, hay là tác phẩm của tương đối nhiều người, do trong quy trình truyền miệng, những người dân tham gia vẫn có quyền thêm, sút và trí tuệ sáng tạo lại làm cho tác phẩm gồm được phong thái tập thể, phán ánh rõ nét với các tác phẩm văn học tập viết (có phong cách cá nhân).
những tác phẩm văn học dân gian sẽ học đều mang tính chất tập thể, là thành phầm sáng tác của tập thể, không mang dấu ấn phong giải pháp của cá thể nào.
- Tính thực hành: giao hàng trực tiếp cho phần đông sinh hoạt trong cuộc sống thường ngày của cùng đồng.
2. Khối hệ thống các thể các loại văn học dân gian
a. Lập bảng hệ thông tổng hợp các thể nhiều loại theo mẫu
Truyện dân gian | Câu nói dân gian | Thơ dân gian | Sân khấu dân gian |
Thần thoại Truyền thuyết Cổ tích Ngụ ngôn Truyện cười | Tục ngữ Vè Câu đố | Sử thi Truyện thơ Ca dao | Chèo Tuồng đồ, các trò diễn (Có tích trò) |
b. Hệ thống đặc trưng của một số thể loại chính
TT | Thể loại | Ví du | Đặc trưng |
1 | Sử thi anh hùng | Đăm Săn | Kể về những nhân vật anh hùng thời hình thành các dân tộc với cách biểu hiện tôn vinh, có đặc điểm thần linh, kỳ ảo. |
2 | Truyền thuyết | An Dương Vương | Kể về các nhân vật lịch sử, có tương quan đến thần linh |
3 | Cổ tích | Tấm Cám | Kể về cuộc đương đầu giữa điều thiện và mẫu ác, nhằm mục tiêu bênh vực dòng thiện, có các yếu tố kỳ ảo gia nhập hỗ trợ. |
4 | Truyện cười | Tam đại con gà | Kể về phần đông điều nghịch lý, mất từ bỏ nhiên, nhằm mục đích giải trí hoặc phê phán. |
5 | Ca dao | Các bài bác ca dao đang học | Thể hiện tình cảm, vai trung phong tư, ước muốn của tầng lớp bình dân. |
6 | Truyện thơ | Tiễn dặn người yêu | Kể lại những câu chuyện tình cảm, cũng đều có đấu tranh chống cái ác như dưới hiệ tượng bài thơ dài. |
3. Lập bảng tổng hợp, so sánh các thể một số loại theo mẫu mã (SGK):
Câu 4.
a. Ca dao than thân hay là lời của ai? do sao? Thận phận của không ít con người ấy hiện nay lên như vậy nào, bằng những so sánh, ẩn dụ gì?
b. Nêu đông đảo biện pháp thẩm mỹ và nghệ thuật thường thực hiện trong ca dao.
Trả lời:
a. Ca dao than thân hay là lời của ai? vì sao? Thân phận của những người ấy hiện tại lên như vậy nào? bằng những đối chiếu ẩn dụ gì?
- Ca dao than thân là lời của những người bình dân, vì những người phụ nữ bình dân trong thôn hội phong kiến cần chịu nhiều điều bất hạnh, họ yêu cầu chịu nhiều tầng áp bức.
Thân phận bạn phụ nữ dân gian hiện lên trong bài xích ca dao than thân như là những số phận tất yêu tự chủ, không ra quyết định được vận mệnh của mình. Họ thường ví mình như “tấm lụa đào” thân chợ, như “hạt mưa sa” giữa trời, như “giếng thân đàng” lừng khừng vận may rủi ro sẽ rơi vào hoàn cảnh tay ai.
- Ca dao yêu thương thương, chung thủy đề cập mang đến niềm yêu quý nỗi nhớ, cảm xúc mặn mà, thuỷ tầm thường son sắt.
Ca dao thường nói đến “cái khăn” để bộc lộ tình yêu bởi đó là phần đông hình hình ảnh gần gũi, được chọn để biểu tượng cho tình cảm, cho khát vọng, tình cảm của quần chúng. # lao động.
Ca dao cũng hay được sử dụng các biểu tượng “cây đa”, “bến nước”, “con thuyền”, “gừng cay”, “muối mặn” nhằm nói lên tình nghĩa của bản thân vì phần nhiều sự đồ dùng ấy bao hàm nét tương đồng, gần gũi với tình yêu của con người nông xã Việt Nam.
- so sánh tiếng cười tự trào với tiếng mỉm cười phê phán buôn bản hội vào ca dao hài hước: Đây đều là mọi tiếng cười hóm hỉnh, thông minh, hài hước. Điều này cho thấy thêm tâm hồn người dân dã luôn lạc quan trước cuộc sống còn những nỗi lo toan, vất vả.
b. Những phương án nghệ thuật hay được sử dụng trong ca dao
Biện pháp nghệ thuật | Ý nghĩa | Ví dụ |
So sánh | Là cách đối chiếu sự đồ này với sự vật khác trên cửa hàng những nét giống nhau. | Thân em như tấm lụa đào... Thân em như củ ấu gai... Thân em như giêng giữa đàng... Muối mặn... Gừng cay... (như đôi ta tình nặng trĩu nghĩa dày) |
Ẩn dụ | Là bí quyết lấy tên của việc vật này nhằm nói sự đồ vật khác (vắng mặt) trên cơ sở những nét giống nhau. | Mặt trăng sánh với phương diện trời... Khăn thương ghi nhớ ai |
Hoán dụ | Là cách lấy tên của sự việc vật này để nói sự thứ khác trên các đại lý những quan hệ gần nhau (toàn thể - cỗ phận,...). | Mắt thương ghi nhớ ai. |
Nói quá | Tức phóng đại, bao gồm ít nói nhiều, có bé dại nói to tuyệt ngược lại. | Ước gì sông rộng một gang... Lỗ mũi mười tám gánh lông. |
Nói ngược | Cách nói làm cho những gì trái ngược lại nằm trong bề ngoài thuận chiều. | Làm trai cho đáng buộc phải trai - Khom sườn lưng uốn gối gánh nhì hạt vừng. |
Tương phản | Cách nói sản xuất thành nhì vế ngược nhau. | Chồng người đi ngược về xuôi Chồng em ngồi bếp sờ đuôi bé mèo. |
Phần II
Video hướng dẫn giải
II - BÀI TẬP VẬN DỤNG
Câu 1 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
a. Những nét rất nổi bật trong nghệ thuật biểu đạt nhân vật anh hùng của sử thi là gì?
b. Dựa vào những mẹo nhỏ đặc trưng đó, vẻ đẹp mắt của người nhân vật sử thi đã có được lý tưởng hóa như thế nào?
Trả lời:
a. Phần nhiều nét trông rất nổi bật trong nghệ thuật biểu đạt nhân vật hero của sử thi:
- biểu đạt bằng hầu như hình ảnh so sánh:
“Thế là Đăm săn lại múa. đại trượng phu múa trên cao, gió như bão. đấng mày râu múa bên dưới thấp, gió như lốc... (đoạn giữa).
bắp chân chàng to bởi cây xà ngang, bắp đùi đàn ông to bằng ống bễ, sức nam nhi ngang với mức độ voi đực, hơi thở đàn ông ầm ầm tựa sấm dậy (Đoạn cuối).
- thực hiện hình hình ảnh phóng đại:
“Khi quý ông nhảy múa chạy nước kiệu, trái núi cha lần rạn nứt, bố đồi tranh bật rễ bay tung (đoạn giữa).
“Bà nhỏ xem, Đăm Săn uống đắn đo say, ăn không biết no, chuyện trò không biết ngán (đoạn cuối).
- mẹo nhỏ trùng điệp: nằm ở vị trí nội dung của những câu văn cùng ở cả cách thức thể hiện. Những hành động, cũng tương tự đặc điểm của Đăm Săn hồ hết được luyến láy nhiều lần nhằm tạo cho sự kì vĩ, to lao: "Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây", "Bắp chân quý ông to bởi cây xà ngang... Đăm Săn vốn ngang tàng từ trong bụng mẹ",...
- sử dụng yếu tố kỳ ảo: trong đoạn trích, sở dĩ Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây còn tồn tại vai trò rất đặc biệt quan trọng của ông Trời. Đó là nhân thiết bị thần linh theo ý niệm của người Ê-đê thời xưa, cũng là yếu tố kỳ ảo vào truyện dân gian nói chung.
b. Chức năng của việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật trên: góp phần tạo nên dư âm hùng tráng, vẻ đẹp tỏa nắng rực rỡ trong nghệ thuật diễn đạt chân dung nhân đồ gia dụng anh hùng, vẻ đẹp mắt của người nhân vật sử thi được hài lòng hóa.
Câu 2 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Căn cứ vào thảm kịch Mị Châu - Trọng Thủy hãy lập bảng với ghi nội dung vấn đáp theo mẫu dưới đây.
Trả lời:
Câu 3 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Phân tích truyện cổ tích Tấm Cám để làm rõ rực rỡ nghê thuật của truyện là sự việc chuyển đổi mới hình tượng nhân đồ gia dụng Tấm (SGK)
Trả lời:
Một vào những rực rỡ về nghệ thuật của truyện Tấm Cám, là sự việc chuyển hóa liên tiếp của nhân trang bị Tấm, từ khu vực yếu đuối, thụ động, mang đến chỗ cương quyết giành lại sự sống và hạnh phúc cho mình. Điều đó có thể thấy rõ qua hai quá trình trong cuộc sống của nhân vật:
- giai đoạn đầu: Tấm chỉ cần một cô nàng yếu đuối, tiêu cực (từ đầu mang đến "Tấm bị tiêu diệt hóa thành bé chim xoàn anh"). Trong đoạn này, nhân đồ vật Tấm công ty yếu xuất hiện thêm là con người nhỏ tuổi bé, yếu đuối đuối, bị áp bức... Chỉ biết khóc lúc bị áp bức. Để nhân đồ dùng vượt qua được ngang trái, hầu hết phải nhờ mang đến sự cung cấp từ bên ngoài (Bụt).
- từ bỏ chỗ hóa thành chim kim cương anh đến khi hết truyện, nhân vật tất cả sự chuyển trở thành chủ động, nhất quyết đấu tranh nhau lại cuộc sống và niềm hạnh phúc cho mình: trong đoạn này, Tấm trở bắt buộc chủ động, kiên quyết, mạnh mẽ hơn. Biểu hiện của các phẩm hóa học đó qua tiếng chim quà Anh (Giặt áo chồng tao - Thì giặt đến sạch...), qua tiếng form cửi (Kẽo cà kẽo kẹt - mang tranh chồng chị - Chị khoét mắt ra); qua cả bài toán hóa thân qua những kiếp khác; kiếp làm con chim, kiếp có tác dụng cây xoan, cây thị... Và ở đầu cuối trở về kiếp bé người.
có thể nói, sở dĩ bao gồm sự phát triển về tính giải pháp như vậy là vì ban đầu, Tấm chưa ý thức được thân phận của mình, những xích míc thì chưa đến mức căng thẳng mệt mỏi và quyết liệt. Hơn nữa, Tấm lại có sự trợ giúp của nhân đồ dùng thần kỳ phải còn thụ động. Ở quá trình sau, mâu thuẫn bắt đầu quyết liệt đẩy Tấm vào thế yêu cầu đấu tranh nhằm giành lại cuộc sống thường ngày và niềm hạnh phúc của mình. Sự cải tiến và phát triển tính phương pháp của nhân đồ vật Tấm cũng cho thấy thêm sức sống bất tử của con người trước sự việc vùi dập của các thế lực thù địch. Nó là sự thành công của cái thiện trước điều ác trong cuộc sống.
Câu 4 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Lập bảng ghi nội dung những truyện mỉm cười đã học tập theo chủng loại (SGK, tr. 102)
Trả lời:
Truyện | Đôi tượng cười | Nội dung cười | Tình huống cười | Cao trào |
Tam đại con gà | Thầy vật dốt | Thói thể diện hão, đã dốt lại hay che dốt | Thầy bị học tập trò hỏi dồn, tốt nhất là bạn nhà hóa học vấn | Thầy bịa ra "Dủ dỉ là chị nhỏ công, con công là ông nhỏ gà" để kháng chế |
Nhưng nó phải bằng hai mày | Quan tham | Thói tham ô, ăn hối hận lộ | Hai tín đồ cùng hối hận lộ, quan lại xử kiện dựa theo số tiền nhận hối lộ | Cử chỉ của nả và ông Lý, ngầm tương quan với lời ông Lý: "Tao biết ngươi phải, tuy thế nó còn phải bằng hai mày". |
Câu 5 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Điền tiếp vào sau những từ "Thân em như... " cùng "Chiều chiều... "để thành những bài ca dao trọn vẹn:
Trả lời:
a. Điền tiếp
- Thân em như tấm lụa điều
Đã đông kẻ chấp nhận lại nhiều kẻ ưa
- Thân em như miếng cau khô
Người khôn tham mỏng, fan thô tham dày
- Thân em như tấm lụa đào
Dám đâu xé lẻ vuông nào cho ai
- Chiều chiều ra đứng bờ sông
Muốn về với mẹ mà không có đò
- Chiều chiều chim rét kêu chiều
Bâng khuâng nhớ bà mẹ chín chiều ruột đau
- Chiều chiều ra đứng lầu tây
Thấy cô gánh nước tưới cây ngô đồng...
=> khởi đầu các bài bác ca dao theo motip do đó có công dụng tạo ra kinh nghiệm để người nghe dễ dàng tiếp nhận.
b. Thống kê các hình hình ảnh so sánh, ẩn dụ trong số những bài ca dao sẽ học;
Các hình ảnh so sánh | Các hình ảnh ẩn du |
- Thân em như tấm lụa đào Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai - Thân em như củ ấu gai Ruột vào thì trắng vỏ ngoài thì đen - mình ơi bản thân nhớ ta chăng Ta như sao Vượt đợi trăng thân trời - Muối ba năm muối đang còn mặn Gừng chín mon gừng hãy còn cay Đôi ta tình nặng nghĩa dày Có xa nhau chừng đi chăng nữa, bố vạn sáu ngàn ngày mới xa. | - phương diện trăng sánh với khía cạnh trời Sao Hôm sánh với sao Mai chằng chằng... - Khăn thương nhớ ai Khăn rơi xuống đất... Đèn thương nhớ ai Mà đèn không tắt...
|
- phân tích và lý giải lý do: dân chúng lao đụng lấy các hình hình ảnh so sánh ẩn dụ này trong thực tiễn lao cồn sản xuất hằng ngày. Những người đi sớm về khuya thường bắt gặp sao Mai, sao Hôm, sao Vượt siêu gần gũi, những người dân nông dân thấy "gừng cay, muối hạt mặn" chiếc khăn, dòng đèn... Là rất nhiều vật cực kỳ quen thuộc...
hiệu quả nghệ thuật của những hình hình ảnh so sánh, ẩn dụ vào ca dao. Tạo cho tình cảm của người bình dân được diễn tả một cách bí mật đáo, sâu sắc, sắc sảo và mặn mà tính dân tộc.
c. Tìm kiếm thêm một số câu ca dao nói về chiếc khăn, cái áo, nỗi nhớ của những đôi lứa đang yêu, biểu tượng cây đa, bến nước, bé thuyền, gừng cay, muối mặn...
học viên tự sưu tầm.
Câu 6 (trang 102 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Tìm một vài bài xích thơ của những nhà thơ trung đại và tiến bộ có áp dụng chất liêu văn học tập dân gian để chứng tỏ vai trò của văn hoc dân gian so với văn học tập viết.
Trả lời:
a. Trong văn học tập trung đại
- Thơ hồ nước Xuân Hương:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi bố chìm cùng với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ lại tấm lòng son
(Bánh trôi nước)
+ "Thân em": cách bắt đầu giống với motip ban đầu bằng "thân em" của ca dao.
+ "Bảy nổi ba chìm": sử dụng lời nạp năng lượng tiếng nói của dân gian (thành ngữ)
- Thơ Nguyễn Khuyến:
Đầu trò tiếp khách, trầu ko có
Bác cho chơi đây, ta với ta
(Bạn mang lại chơi nhà)
+ rước từ "Miếng trầu có tác dụng đầu câu chuyện" - tục lệ tiếp khách bao gồm trầu không trong dân gian.
b. Trong văn học hiện tại đại
- bài thơ Bài ca xuân 68 của Tố Hữu bao gồm đoạn:
Hoan hô Anh giải tỏa quân
Kính xin chào Anh, con người mẫu nhất!
Lịch sử hôn Anh, cánh mày râu trai chân đất
Sống hiên ngang, bất khuất trên đời
Như Thạch sinh của thay kỷ nhì mươi
Đoạn thơ có sử dụng chất liệu trong cổ tích Thạch Sanh:
Súng nổ rung trời giận dữ
Người lên như nước vỡ vạc bờ
Nước nước ta từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy, sáng sủa lòa...
- Khổ thơ trên có sử dụng 2 hình ảnh trong ca dao: hình ảnh "lửa test vàng" với "bông sen ko lấm trong bùn":
Vàng thì test lửa demo than
Chuông kêu thử tiếng, bạn ngoan thử lời
Hình tượng "Lửa demo vàng" dẫn đến việc dùng trường đoản cú "sáng lòa" vào câu: "Nước vn từ huyết lửa - Rũ bùn đứng lên sáng lòa"
- Và bài xích ca dao:
Trong váy gì đẹp bằng sen
Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn mà lại chẳng hôi tanh mùi bùn
vày ý tứ của bài ca dao này nhưng Nguyễn Đình Thi đã thực hiện từ "bùn" trong "Rũ bùn đứng dậy...
Xem thêm: Các Loại Trái Cây Các Loại Quả, Danh Sách Cây Ăn Quả
Các công ty thơ, đơn vị văn mập thường mang trong ca dao, truyện kể dân gian đa số yếu tố câu chữ và nghệ thuật làm nên tác phẩm của mình.